Medische Encyclopedie
Inhoud
- Wat doet promethazine en waarbij gebruik ik het?
- Wat zijn mogelijke bijwerkingen?
- Mag ik promethazine gebruiken met andere medicijnen?
- Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?
- Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?
- Hoe gebruik ik dit medicijn?
promethazine
Promethazine is een al wat ouder anti-allergiemiddel. Het heeft een versuffend effect en vermindert hoest en misselijkheid.
Artsen schrijven het voor bij onrust, allergie, netelroos, jeuk, misselijkheid en braken, reisziekte, hoest in die gevallen dat de versuffende werking geen probleem is, bijvoorbeeld als deze klachten vooral ’s nachts optreden.
Wat doet promethazine en waarbij gebruik ik het?
Onrust
Werking
Door zijn versuffende werking vermindert promethazine onrustig gedrag. Het heeft echter geen kalmerende of angstverminderende werking.
Behandeling
Bij onrust geven artsen meestal de voorkeur aan een middel dat minder versuffend werkt en specifieker de onrust vermindert, zoals haloperidol.
Effect
De versuffende werking van promethazine begint binnen 20 minuten. De werking houdt 2 tot 8 uur aan.
Allergie
Bij een allergie reageert uw lichaam te sterk op prikkels uit uw omgeving. Bij hooikoorts zijn dit gras- en boompollen. Een allergie kan ook ontstaan door andere prikkels, zoals huisstofmijt, schimmels, huidschilfers van huisdieren, kwallenbeten of insectensteken. Een allergie kan zich op verschillende manieren en op verschillende plaatsen uiten, vooral in de neus, de ogen, de longen en op de huid.
Verschijnselen
Een door allergie ontstoken neusslijmvlies reageert met niezen, jeuk en een loopneus met waterig slijm. Ontstoken ogen jeuken, zijn rood en voelen branderig aan. Bij hooikoorts is vaak sprake van zowel een ontstoken neus als ontstoken ogen.
Door een allergische reactie van de longen kan benauwdheid, en soms een astma-aanval ontstaan.
De huid reageert met jeuk of met galbulten, ook wel netelroos genoemd. Dit zijn gezwollen en jeukende plekken.
Werking
Bij een allergische reactie komt er in het lichaam een stof vrij die `histamine` wordt genoemd. Histamine is de belangrijkste veroorzaker van de klachten bij een allergie. Promethazine blokkeert de werking van histamine, waardoor de klachten afnemen.
De werking begint na ongeveer 20 minuten. Dit effect houdt 6 tot 12 uur aan.
Wanneer gebruiken?
Promethazine werkt sterk versuffend en wordt daarom nauwelijks meer gebruikt bij allergische klachten. Er zijn andere anti-allergiemiddelen op de markt die dit versuffende effect niet hebben.
Netelroos
Door allergie kunnen gezwollen en jeukende plekken op de huid ontstaan. Dit heet netelroos of galbulten.
Hierboven leest u hoe promethazine werkt bij allergie.
Promethazine werkt bij tweederde van de mensen met netelroos. Uw klachten verminderen na ongeveer 20 minuten. De werking houdt 6 tot 12 uur aan.
Jeuk
Jeuk kan zeer irritant zijn en u uit de slaap houden. Het dwingt tot krabben en wrijven. Soms is de jeuk zo erg, dat men tot bloedens toe krabt. Jeuk kan verschillende oorzaken hebben, zoals leveraandoeningen, nierproblemen of allergie.
Behandeling
De beste behandeling tegen jeuk is de oorzaak aan te pakken. Soms is dat niet mogelijk of werkt dat niet snel genoeg. Meestal kunt u dan tegen jeuk plaatselijke verkoelende of verdovende zalven gebruiken. Als de jeuk door een droge huid komt helpt het de huid goed in te vetten.
Als de jeuk niet op één specifieke plek zit, maar over het hele lichaam kan de arts proberen de jeuk van binnenuit te bestrijden met een middel om in te nemen, zoals promethazine.
Gebruik dit middel NIET bij kinderen onder de 2 jaar. Mogelijk remt het bij sommige kinderen de ademhaling. Wees voorzichtig met het gebruik bij kinderen jonger dan 6 jaar. Zij zijn ook erg gevoelig voor bepaalde bijwerkingen.
Werking
Bij jeuk komt er in het lichaam een stof vrij die `histamine` wordt genoemd. Histamine is de belangrijkste veroorzaker van de jeuk. Promethazine blokkeert de werking van histamine, waardoor de jeuk kan afnemen.
Uw klachten verminderen na ongeveer 20 minuten. De werking houdt 6 tot 12 uur aan.
Misselijkheid en braken
Misselijkheid en braken ontstaan door prikkeling van het braakcentrum in de hersenen. De prikkels kunnen afkomstig zijn uit het evenwichtsorgaan, ergens vanuit de hersenen, of van de maag en darmen.
U kunt daarom misselijk worden door ongewone bewegingen en duizeligheid, maar ook door een infectie of door iets dat u heeft gegeten of gedronken.
De eerste maanden van een zwangerschap zijn veel vrouwen misselijk. De precieze oorzaak hiervan is niet bekend. In sommige gevallen kan promethazine, op voorschrift van uw arts, gebruikt worden bij zwangerschap.
Werking
Promethazine blokkeert de prikkeling van het braakcentrum. Hierdoor neemt misselijkheid en braakneiging af.
Gebruik dit middel niet in de laatste 3 maanden van de zwangerschap.
De werking begint na ongeveer 20 minuten en houdt 6 tot 12 uur aan.
Reisziekte
Door de beweging tijdens rijden, varen of vliegen kan uw evenwichtsorgaan van slag raken. Dit prikkelt het braakcentrum in de hersenen, waardoor misselijkheid en braakneigingen ontstaan.
Voorkomen
Probeer deze misselijkheid te voorkomen door voorafgaand aan het vertrek een lichte maaltijd te gebruiken, tijdens de reis naar buiten te kijken en regelmatig frisse lucht te scheppen.
Werkt dit niet voldoende, dan kunt u een middel tegen reisziekte, zoals promethazine, gebruiken.
Werking
Promethazine blokkeert de prikkeling van het braakcentrum. Hierdoor neemt misselijkheid en braakneiging af.
Een nadeel van promethazine is dat u er erg slaperig van wordt. Het is daarom alleen geschikt als u niet zelf hoeft te rijden en als u niet alert hoeft te blijven.
De werking begint na ongeveer 20 minuten en houdt 6 tot 12 uur aan.
Hoest
De werking van promethazine bij hoest is niet bewezen. Wel is aannemelijk dat promethazine hoest kan verminderen die mede wordt veroorzaakt door een allergie. Bovendien werkt promethazine versuffend, waardoor de hoest u minder uit de slaap houdt.
Promethazine is geen eerste-keusmiddel bij kriebelhoest. Een arts zal dit alleen voorschrijven als u ook baat heeft bij de versuffende werking van promethazine, bijvoorbeeld bij kriebelhoest ’s nachts.
Gebruik dit middel niet als u veel slijm ophoest. De hoestprikkel is dan juist nodig om het slijm kwijt te raken.
De werking begint na ongeveer 20 minuten. De anti-allergische werking houdt 6 tot 12 uur aan. De versuffende werking houdt 2 tot 8 uur aan.
Wat zijn mogelijke bijwerkingen?
Behalve het gewenste effect kan dit middel bijwerkingen geven. De meest voorkomende bijwerkingen treden vooral de eerste dagen van het gebruik op en verminderen meestal als u dit middel meerdere weken gebruikt.
Moet u een allergietest ondergaan? De uitslag van de test is onbetrouwbaar als u ook dit anti-allergiemiddel gebruikt. Stop daarom minstens twee dagen voor u een allergietest heeft met dit middel. Overleg hierover met uw arts.
De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende:
Regelmatig (bij meer dan 30 op de 100 mensen)
Sufheid, slaperigheid, vermoeidheid, slapte, een afgenomen coördinatievermogen en verminderd reactie- en concentratievermogen. Kinderen en ouderen zijn gevoeliger voor deze bijwerkingen.
Dit is vooral lastig bij activiteiten waarbij uw oplettendheid erg nodig is, zoals autorijden, het beklimmen van een ladder of het bewaken van een proces op het werk. Onderneem geen risicovolle activiteiten, zeker niet de eerste twee weken van de behandeling, als u nog aan het middel moet wennen.
Lees voor de informatie bij kinderen de tekst promethazine bij kinderen.
Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)
Duizeligheid en oorsuizen
Droge mond en neus
Als u in het begin van de behandeling veel last heeft van een droge mond kunt u de aanmaak van speeksel stimuleren met (suikervrije) kauwgom of door te zuigen op ijsblokjes.
Dubbelzien, wazig zien en vermoeide, branderige ogen. Vooral mensen met contactlenzen hebben hier sneller last van.
Vermoeide branderige ogen ontstaan doordat uw ogen minder traanvocht aanmaken. Draagt u contactlenzen en heeft u deze klachten? Houd ze dan minder lang in of gebruik bevochtigende oogdruppels (kunsttranen).
Als u het syndroom van Sjögren heeft, een aandoening waarbij de slijmvliezen van onder andere ogen en mond droger zijn dan normaal: u kunt meer klachten krijgen.
Dit middel vermindert de aanmaak van traanvocht en speeksel. Neem contact op met uw arts als u meer last heeft van oogirritatie of een droge mond. Mogelijk is een ander medicijn geschikter voor u.
Moeilijk kunnen plassen. Dit is vooral van belang als u al moeite met plassen heeft door een vergrote prostaat.
Neem contact op met uw arts als u dit merkt. Mogelijk is een ander medicijn geschikter voor u.
Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)
Opwinding, rusteloosheid, zenuwachtigheid, beven, irritatie en slapeloosheid. Vooral kinderen en ouderen zijn gevoelig voor deze bijwerkingen.
Hartkloppingen
Hoofdpijn
Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)
Rusteloze benen
Maagdarmklachten, zoals gebrek aan eetlust, misselijkheid, buikpijn, verstopping of diarree.
Als u last heeft van deze bijwerkingen, neem dit middel dan in met wat voedsel.
Overgevoeligheid voor dit middel. Dit merkt u aan huiduitslag, galbulten en jeuk of doordat de klachten niet overgaan of erger worden.
Stop dan het gebruik en raadpleeg uw arts. U mag dit middel in de toekomst niet meer gebruiken. Geef aan de apotheek door dat u overgevoelig bent voor promethazine. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit middel niet opnieuw krijgt.
Deze huidverschijnselen kunnen ook ontstaan onder invloed van UV-licht (zon, zonnebank, UV-lamp).
Merkt u dat u huidklachten krijgt door blootstelling aan zonlicht? Blijf dan uit direct zonlicht, met name tussen 10.00 en 15.00 uur, draag beschermende kleding, waaronder hoed en zonnebril, smeer een zonnebrandmiddel met minimaal factor 15 op, gebruik lippenbalsem met minstens factor 15, ga niet onder de zonnebank. Als u een ernstige reactie op de zon krijgt, staak dan meteen het gebruik en neem contact op met uw arts. U moet dan overstappen op een ander middel.Bij vrouwen: veranderingen in de menstruatie.
Dit herstelt zich als u stopt met het middel.
Bij mannen: impotentie.
Dit herstelt zich als u stopt met het middel.
Ernstige bloedafwijkingen. Dit merkt u aan onverklaarbare koorts, keelpijn, blauwe plekken of blaasjes in de mond.
Als u dit merkt, stop dan meteen het gebruik en waarschuw uw arts.
Bij mensen met epilepsie kan mogelijk een aanval worden uitgelokt.
Overleg hierover met uw arts.
Een verhoogd risico op hartritmestoornissen. U kunt last krijgen van plotselinge duizelingen of kortdurend buiten bewustzijn raken. Dit is vooral van belang voor mensen met een bepaalde hartritmestoornis, namelijk het aangeboren verlengde QT-interval.
Gebruik dit medicijn NIET als u deze hartritmestoornis heeft. Overleg met uw arts. Mogelijk kunt u overstappen op een ander medicijn.
Zeer zelden, bij gebruik gedurende meerdere maanden
Bewegingsstoornissen. Deze herkent u aan zuig-, kauw- en smakbewegingen, bewegingen van de tong en grimassen en tics van het gezicht. Bij mensen die al een bewegingsstoornis hebben kan dit verergeren.
Neem bij deze verschijnselen contact op met uw arts voor overleg. De verschijnselen worden bij staken na verloop van tijd minder.
Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden
Uitleg frequenties
Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen
Mag ik promethazine gebruiken met andere medicijnen?
Dit middel heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje ‘samenstelling’.
De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.
- Andere middelen die het reactievermogen verminderen. Bij deze middelen is meestal op de verpakking een gele waarschuwingssticker geplakt. De effecten op bijvoorbeeld de rijvaardigheid versterken elkaar. Rijd geen auto als u twee of meer van dergelijke middelen gebruikt.
- Sommige medicijnen tegen hiv. Vraag aan uw apotheker om welke medicijnen dit gaat.
Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.
Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?
autorijden?
Het kan gevaarlijk zijn aan het verkeer deel te nemen als u dit medicijn gebruikt. Wilt u weten of u met dit medicijn mag autorijden? Beantwoord dan de vragen in het schema hieronder.
Voor meer algemene informatie kunt u het thema ‘Medicijnen in het verkeer‘ lezen. In dit thema leest u bijvoorbeeld wat de wet zegt over medicijnen in het verkeer. Ook vindt u adviezen waarmee u rekening moet houden als u wel (weer) mag autorijden.
alcohol drinken?
Alcohol versterkt het versuffende effect van dit middel. Ook als u hier niets meer van merkt omdat u gewend bent geraakt aan dit middel, kunt u door het gebruik van alcohol erg suf worden en uw coördinatie- en beoordelingsvermogen kunnen sterk afnemen. Beperk daarom het gebruik van alcohol en drink het liever niet.
alles eten?
U mag alles eten.
Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?
Zwangerschap
- Gebruikt u een lage dosis (25-100mg) van dit medicijn? U kunt dit medicijn veilig gebruiken. Het wordt al jarenlang gebruikt door zwangere vrouwen zonder nadelige gevolgen voor het kind.
Gebruik dit medicijn NIET vlak voor de bevalling. Bij gebruik vlak voor de bevalling kan uw kind na de geboorte versuft zijn en moeite hebben met ademhalen. Overleg hierover met uw arts. - Gebruikt u een hoge dosis (150mg) van dit medicijn? Over het gebruik van dit medicijn tijdens de zwangerschap is nog te weinig bekend. Meld het aan uw arts en apotheker zodra u zwanger bent, of binnenkort wilt worden. Zo mogelijk kunt u (tijdelijk) overstappen op een ander medicijn.
Gebruik dit medicijn in elk geval NIET vlak voor de bevalling. Bij gebruik vlak voor de bevalling kan uw kind na de geboorte versuft zijn en moeite hebben met ademhalen. Overleg hierover met uw arts.
Borstvoeding
Gebruik dit medicijn NIET als u borstvoeding geeft. Dit medicijn komt in de moedermelk. Het kan bijwerkingen bij de baby geven. Uw baby kan suf worden en moeite krijgen met ademhalen. Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts of apotheker. Misschien kunt u tijdelijk met dit medicijn stoppen. Of misschien kunt u overstappen op een ander medicijn. Een medicijn waarvan wel bekend is dat u het veilig kunt gebruiken.
Hoe gebruik ik dit medicijn?
Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek of in de bijsluiter.
Hoe?
- Tabletten: innemen met een half glas water.
- Drank: schud de fles voor gebruik. Meet de juiste hoeveelheid af met het maatbekertje of de maatlepel. Drink die hoeveelheid op. Spoel het maatbekertje na met wat water en drink dat ook op.
Wanneer?
- Allergie, jeuk en onrust: u kunt het beste vaste tijdstippen kiezen, dan vergeet u minder snel een dosis.
- Nachtelijke hoest: neem vlak voor het slapengaan in. Het werkt binnen twintig minuten. De werking houdt 6 tot 12 uur aan.
- Reisziekte: neem in een half tot één uur vóór vertrek. Zo nodig kunt u na zes tot acht uur een volgende dosis innemen.
Hoe lang?
- Allergie, onrust, jeuk, misselijkheid en hoest: gebruik dit middel zolang uw arts dit nodig vindt. Mocht u na drie dagen gebruik geen verbetering merken, dan heeft u waarschijnlijk geen baat bij dit middel. Overleg dan met uw arts.
- Reisziekte: gebruik dit middel om de acht uur zolang u verwacht last te hebben.